Do kiedy wymiana pieca na wsi? Sprawdź obowiązujące terminy, przepisy i możliwe kary. Zobacz, czy dotyczy Cię uchwała antysmogowa.
Wymiana pieca na wsi to temat, których już niektórych dopadł, a innych dopiero czeka. Jeśli mieszkasz w mieście – prawdopodobnie nie możesz lub nie chcesz używać starego kotła na węgiel czy drewno. Jeśli mieszkasz poza miastem i masz w domu stary kocioł, warto sprawdzić, czy przypadkiem nie zbliża się termin jego wymiany. Bo nawet jeśli nikt jeszcze nie puka do drzwi, a drewno i węgiel zalegają w kotłowni i czekają na swój los – to kontrole i mandaty to nie żadna legenda.
Sprawdźmy więc, do kiedy trzeba wymienić piec na wsi, jakie piece podlegają takiemu obowiązkowi, czy są na to dofinansowania, kogo dotyczy oraz co grozi Ci za zwłokę.
Do kiedy wymiana pieca na wsi?
Oczywiście, nie padnie tutaj żadna konkretna nazwa miejscowości – terminy uzależnione są od konkretnego województwa i tego, jaki masz w tej chwili kocioł w swoim domu. Jedno jest oczywiście pewne – nawet na wsi nie ma już taryfy ulgowej. Uchwały antysmogowe nie dotyczą już tylko dużych miast, w wielu regionach obowiązują właśnie mieszkańców wsi, którzy ogrzewają dom starym kotłem.
1 stycznia 2028 roku - data ostateczna
1 stycznia 2028 roku to nieprzekraczalna granica, która wyznacza koniec dla większości nieefektywnych kotłów. Użytkowanie ich po tej dacie będzie po prostu niemożliwe i nielegalne. Nie będą one spełniały wymogów ekoprojektu – chodzi tutaj głównie o kotły klasy 3 i 4. A jak to wyglądało i wygląda na przestrzeni lat?
od 11 listopada 2017 roku w sprzedaży mogły być tylko kotły zgodne z tzw. ekoprojektem, czyli spełniające normy emisji ustalone przez Komisję Europejską.
od 1 września 2019 roku wszedł zakaz spalania najgorszej jakości paliw np. mułów węglowych, flotów, węgla brunatnego i drewna powyżej 20% wilgotności, a więc tego bardzo wilgotnego.
od 1 stycznia 2024 roku zakazano użytkowania kotłów bezklasowych oraz z klasy 1 i 2. Kopciuch nie może być już użytkowany.
do końca 2025 roku musimy zmodernizować lub wymienić kominki i kotły kaflowe, by spełniać normy emisji pyłów.
od 1 stycznia 2028 roku zacznie obowiązywać całkowity zakaz używania urządzeń grzewczych klasy 3 i 4. Zostaną nam tylko kotły klasy 5 i inne źródła ciepła ciepła spełniają wymogi ekoprojektu.
Jak widzimy, w ostatnich kilku latach polityka naszego ogrzewania znacznie przyspieszyła – czy na korzyść lub niekorzyść warto ocenić samemu. Głównym założeniem jest brak emisji szkodliwych substancji do atmosfery, czego przykładem może być Kraków. Gdy uchwała antysmogowa zakazała użytkowania kotłów emitujących najwięcej pyłów był rok 2019. Wymieniono ponad 30 000 kopciuchów. Dzięki temu liczna dni ze zbyt wysokim stężeniem pyłu PM10 spadła o około 100 dni rocznie, a w 2023 roku w Krakowie na żadnej stacji monitoringu nie odnotowano przekroczeń rocznych norm jakości powietrza pierwszy raz w historii. Taki przykład pokazuje, że wymiana nieefektywnego kotła może znacznie wpłynąć na jakość naszego powietrza. Co dalej?
Terminy wymiany pieców - podział na województwa
Tak jak pisaliśmy wcześniej, uchwały antysmogowe obowiązują na poziomie województw, a nie poszczególnych miejscowości. Jeśli mieszkasz na wsi, ale w województwie, które przyjęło taką uchwałę – dotyczy Cię ona tak samo, jak mieszkańców miast. Aktualne terminy wymiany pieców wyglądają następująco:
Województwo | Kopciuchy (bezklasowe) | Kotły klasy 3 i 4 | Uwagi |
|---|---|---|---|
Województwo Dolnośląskie | do 30 czerwca 2024 | do 30 czerwca 2028 | możliwy mandat po 1.07.2024 |
Województwo Kujawsko-pomorskie | od 1 stycznia 2024 zakaz | do 31. grudnia 2027 |
|
Województwo Lubelskie | do 31 grudnia 2023 | do 31 grudnia 2026 |
|
Województwo Lubuskie | do 31 grudnia 2026 | do 31 grudnia 2026 | termin wspólny dla wszystkich niższych niż klasa 5 |
Województwo Łódzkie | do 1 stycznia 2023 | do 31 grudnia 2027 |
|
Województwo Małopolskie | do 31 grudnia 2023 (w Krakowie: 2019) | do 31 grudnia 2026 | uchwała obowiązuje także wsie |
Województwo Mazowieckie | do 31 grudnia 2022 | do 31 grudnia 2027 | obejmuje całe województwo, także wsie |
Województwo Opolskie | do 31 grudnia 2029 | do 31 grudnia 2031 lub 2032 | najpóźniejsze terminy w kraju |
Województwo Podkarpackie | do 31 grudnia 2025 | do 31 grudnia 2027 | część przepisów obowiązywała już w 2023 |
Województwo Pomorskie | do 31 sierpnia 2024 | do 31 sierpnia 2026 | od 2035 zakaz nawet dla klasy 5 |
Województwo Śląskie | różne terminy (część już minęła) | do 31 grudnia 2027 | szczegółowa uchwała z rozbiciem na wiek pieca |
Województwo Świętokrzyskie | do 30 czerwca 2024 | do 30 czerwca 2024 | najbardziej restrykcyjne terminy – zakaz stosowania kotłów na paliwa stałe już od dawna |
Województwo Wielkopolskie | do 31 grudnia 2023 | do 31 grudnia 2027 |
|
Województwo Zachodniopomorskie | do 1 stycznia 2024 | do 31 grudnia 2027 |
|
Województwo Warmińsko-mazurskie | brak uchwały | brak uchwały | mieszkańcy powinni śledzić możliwe zmiany |
Województwo Podlaskie | brak uchwały | brak uchwały | jak wyżej |
Nawet jeśli województwo nie ma jeszcze uchwały antysmogowej, jak np. Warmińsko-mazurskie czy Podlaskie, nie oznacza to, że nic się nie zmieni. Warto więc śledzić lokalne przepisy i szykować się na zmiany, a tak naprawdę już rozważyć zmianę źródła ciepła na bardziej efektywne dla naszego powietrza, ale i portfela.
Jakie piece trzeba wymienić? A które są jeszcze dozwolone?
Oczywiście, jeśli Twój piec nie ma żadnej klasy emisyjnej, to niestety lub stety – musisz go wymienić. Mówimy tutaj już o tzw. kopciuchach, czyli starych kotłach bez certyfikatów, które najbardziej zanieczyszczają powietrze. Do wymiany kwalifikują się też wszystkie piece klasy 1,2,3 i 4 oraz te, które nie spełniają normy PN-EN 303-5:2012.
To właśnie te kotły zostały wskazane w uchwałach antysmogowych jako źródła największego problemu. Emisja zanieczyszczeń z takich urządzeń może być nawet kilkanaście razy wyższa niż z nowoczesnych rozwiązań.
Czy piec 5 klasy też trzeba wymienić?
Terminy wymiany kotłów gonią, ale nie wszystkich. Jeśli masz kocioł z certyfikatem klasy 5 możesz spać spokojnie. To obecnie jedyny typ kotła, który spełnia obowiązujące normy emisyjne i jest uznawany za zgodny z przepisami we wszystkich województwach. Nie musisz go wymieniać, o ile nadal działa sprawnie i bezpiecznie.
Co się stanie jak nie wymienię pieca?
Jeśli nie wymienisz starego pieca w wymaganym terminie, możesz liczyć się z:
mandatem do 500 zł (wystawianym np. przez straż gminną lub miejską),
grzywną do 5000 zł, jeśli sprawa trafi do sądu,
odmową dofinansowania, nawet jeśli później zdecydujesz się na wymianę.
W niektórych gminach prowadzone są kontrole, a ich liczba rośnie z roku na rok. Wystarczy zgłoszenie od sąsiada lub widoczny dym z komina, żeby ktoś zapukał do drzwi z kontrolą.
Dofinansowanie do wymiany kotła - program Czyste Powietrze na ratunek
Wymiana starego pieca to nie tylko obowiązek – to też ogromna szansa na poprawę komfortu życia i obniżenie rachunków. A co najważniejsze: nie musisz tego finansować sam. Dofinansowanie z programu Czyste Powietrze może pokryć nawet całość kosztów, w zależności od Twojej sytuacji finansowej i zakresu prac. Projekt oferuje dofinansowanie już od 2019 roku.
Program działa od kilku lat i został już wielokrotnie udoskonalony. Dziś pozwala uzyskać:
do 66 000 zł w podstawowym poziomie dofinansowania,
do 99 000 zł w poziomie podwyższonym,
do 135 000 zł lub 136 200 zł w poziomie najwyższym,
aż do 170 100 zł, jeśli zdecydujesz się na kompleksową termomodernizację budynku z montażem gruntowej pompy ciepła.
O co chodzi z poziomami dofinansowania możesz przeczytać w innym naszym tekście, ale zasada jest prosta – im niższy masz dochód, tym wyższą dotację możesz pozyskać.
Na co konkretnie możesz przeznaczyć te środki? Przede wszystkim na wymianę starego, pozaklasowego pieca na nowoczesne źródło ciepła – np. piec klasy 5, kocioł na pellet, pompę ciepła (powietrzną lub gruntową), a także na ocieplenie domu, wymianę okien, drzwi, systemu grzewczego, czy rekuperację. W ten sposób oprócz poprawy jakości powietrza, poprawiamy także efektywność energetyczną naszego domu.
W wielu gminach funkcjonują dodatkowe programy lokalne, które można połączyć z Czystym Powietrzem. Dzięki temu możesz zwiększyć łączną wartość dofinansowania lub szybciej otrzymać pieniądze na konto. Terminy wymiany pieców gonią, a ze wsparciem finansowym możemy to zrobić znacznie sprawniej i szybciej.
W Energetycznym Projekcie zajmujemy się wszystkim za Ciebie – sprawdzimy, do którego poziomu dopłat się kwalifikujesz, przygotujemy audyt energetyczny, wniosek, rozliczenia, a także doradzimy, jaki system grzewczy będzie dla Ciebie najbardziej opłacalny. Nie musisz czytać przepisów i formularzy – wystarczy, że się z nami skontaktujesz, a poprowadzimy Cię krok po kroku.
Dla wielu mieszkańców wsi to jedyna realna szansa na wymianę pieca bez finansowego bólu głowy. I to z legalną dokumentacją, która przejdzie każdą kontrolę.
FAQ
Nie ma możliwości przerobienia pieca 3 klasy tak, by spełniał normy klasy 5. Konieczna jest jego całkowita wymiana na nowe urządzenie spełniające normy ekoprojektu. W internecie można znaleźć nielegalne sposoby na "przeróbkę" kotła np. poprzez wymianę tabliczki znamionowej po groszowych sprawach, jednak jest to całkowicie nielegalne. Taki kocioł należy wymienić, a nie modernizować.
Tak, jeśli obowiązuje uchwała antysmogowa, mieszkańcy są zobowiązani do wymiany starego źródła ciepła w wyznaczonym terminie. Za niedostosowanie się grozi mandat lub grzywna do 5 000 zł, więc kocioł nie tylko należy wymienić, ale jednocześnie warto ze względu na obowiązujące kary. Terminy wymiany starych kotłów są ustanowione uchwałami antysmogowymi.
Tak, ale również współwłaścicielom. Warunkiem jest posiadanie tytułu prawnego do budynku jednorodzinnego lub lokalu z niezależnym źródłem ogrzewania.
W programie Czyste Powietrze zakup kotła gazowego może być dofinansowany tylko w przypadku montażu takiego urządzenia przed listopadem 2024 roku. W tym momencie dofinansowanie na tego typu źródło ciepła jest możliwe tylko w lokalnych programach wsparcia. Skontaktuj się z nami, by dowiedzieć się, czy jest to możliwe u Ciebie.
Po upływie terminu z uchwały antysmogowej grożą mandaty lub sprawa może trafić do sądu. Nie warto zwlekać - skorzystaj z dotacji i wymień piec jak najszybciej. Obowiązek wymiany w gospodarstwach domowych jest niepodważalny.
Tak, jeśli w Twojej okolicy istnieje techniczna możliwość podłączenia do sieci ciepłowniczej lub gazowej, jesteś zobowiązany z niej skorzystać w pierwszej kolejności. Dopiero w przypadku braku takiej opcji możesz rozważać inne źródła ogrzewania, jak pompa ciepła czy kocioł na biomasę. To zasada wynikająca z lokalnych przepisów antysmogowych i planów zaopatrzenia gmin w ciepło.
